اگر شما خودرویی دارید و از آن استفاده می کنید مطمئنا با اسم یک سری قطعات آشنایی خواهید داشت. دیسک ترمز یکی از آن قطعات مهم در خودرو می باشد. در مقاله دیسک ترمز چیست از سری مقالات لنت ترمز به طور مفصل درباره این قطعه صحبت کرده ایم اما برای درک بهتر ادامه مطلب توضیحی کوتاه و مختصر درباره دیسک چرخ را ارائه میدهیم. دیسک ترمز را می توان یک سیستم متصل به خودرو دانست که جزو جدانشدنی از چرخ ها می باشد. این قطعه که بر روی بلبرینگ قرار گرفته به وسیله پیچ و مهره در برابر لنت ترمز نصب شده است. جنس دیسک ترمز از سرامیک و چدن می باشد. در ادامه به بررسی علائم خرابی دیسک ترمز می پردازیم تا با توجه به این علائم بتوانیم تشخیص دهیم که دیسک ترمز خراب است و در صورت لزوم به تعویض دیسک خراب شده اقدام نمایید.
از این قطعه در قدیمی ترین اتومبیل ها و جدید ترین های آن استفاده میشود. در ماشین های اولیه نیز این قطعه بسیار مهم و حیاتی بوده است. سیستم ترمز در این نوع وسایل یک عامل بازدارنده می باشد. این سیستم می تواند از وقوع یک اتفاق ناگوار و جبران ناپذیر جلوگیری نماید. همچنین از خطرات ناشی از سرعت بالا و یا بی احتیاطی راننده جلوگیری می کند.
نحوه عملکرد دیسک ترمز
دیسک خودرو قطعهای دایرهای شکل در قسمت چرخهای خودرو است. این قطعه در کنار لنت ترمز، مسئولیت متوقف کردن خودرو در زمان ترمزگیری را برعهده دارد. در واقع زمانی که راننده برای توقف یا کاهش سرعت، پدال ترمز را فشار میدهد؛ لنتهای ترمز با دیسک درگیر شده و سبب کاهش سرعت چرخش دیسک چرخ میشوند. کم شدن چرخش دیسکهای ترمز بر کاهش سرعت چرخها تاثیر میگذارد و در آخر موجب از حرکت ایستادن آنها میشود. در واقع دیسک ترمز همگام با چرخها، شروع به چرخیدن میکند و همراه با آنها متوقف میشود. در صورتی که دیسک ترمز نتواند به درستی عمل کند؛ خودرو نمیتواند در هنگام ترمزگیری عملکرد مناسبی از خود نشان دهد و خرابی دیسک چرخ ممکن است خسارات جبران ناپذیری را به بار آورد.
خرابی دیسک ترمز چیست؟
نشانه های خرابی دیسک ترمز
دیسک ترمز نقش مهمی در توقف خودرو دارد. از این رو زمانی که با مشکل مواجه شود؛ هر چه زودتر بتوانیم علت خرابی آن را تشخیص دهیم؛ میتوانیم زودتر به رفع آن بپردازیم و از بروز مشکلات مختلف جلوگیری کنیم. اگر شما هم به ایمنی خودرو خود اهمیت میدهید؛ بهتر است نشانههای خرابی دیسک ترمز را بشناسید و در صورت وجود مشکل، با مراجعه به تعمیرگاههای معتبر، نسبت به تعمیر یا تعویض آن اقدام نمایید. نشانههای خرابی دیسک ترمز در ادامه بیان شدهاست که بدین شرح است:
- دشوار شدن کنترل خودرو و کشیده شدن خودرو و فرمان به یک جهت دیگر در هنگام ترمزگیری
- شنیده شدن صدای سوت از چرخها؛ این صدا میتواند نشانه آسیب به سطح دیسک چرخ باشد.
- لرزش زیاد در پدال ترمز و فرمان خودرو در هنگام ترمزگیری
- کاهش یافتن قدرت ترمزگیری، نیاز به فشردن پدال تا آخر و سفت شدن آن
- وجود شیارهای مختلف یا ایجاد لبه یا فرورفتگی در سطح دیسک
- کم شدن ضخامت دیسک ترمز و تاب برداشتن آن
زمانی که توانستید تا حدودی نشانههای خراب شدن دیسک ترمز را تشخیص دهید؛ میتوانید با بررسی عملکرد خود در رانندگی علت آن را نیز جستجو کنید. درصورتیکه تعمیر دیسک امکانپذیر نبوده و با تراش دادن سطح دیسک، مشکل قابل رفع نباشد، باید هرچه سریعتر نسبت به تعویض این قطعه اقدام کنید.
داغ شدن دیسک چرخ
وقتی راننده پدال ترمز را فشار می دهد باعث می شود که روغن ترمز وارد سیستم ترمز هر چرخ شود. همچنین سبب فشرده شدن لنت به دیسک ترمز می شود. مجموع این اتفاقات سبب افزایش دما و متوقف شدن اتومبیل می شود. اگر به طور مکرر و به صورت پی در پی پدال ترمز فشرده شود دمای دیسک به قدری افزایش می یابد که دیسک سرخ می شود. اگر از دیسک ترمز بی کیفیت استفاده شود ممکن است در حین این افزایش دما شکسته شود و یا دیسک تاب بردارد.
این اتفاق در سال های سرد سال و یا در روز های بارانی می تواند مشکل ساز باشد. در صورت فشردن پدال ترمزبه صورت پی در پی دمای دیسک افزایش می باید و با برخورد آب باران به دیسک ها یک اختلاف ناگهانی دما ایجاد می شود که موجب خرابی دیسک ترمزمی گردد.
آیا دیسک ترمز داغ شده عملکرد بهتری دارد؟
عملکرد درست دیسک های ترمز بر اساس سایش دیسک و لنت ترمز است و این سایش باعث تولید گرما در سیستم ترمز و در نهایت کاهش سرعت یا توقف خودرو می شود پس نتیجه میگیریم که تولید گرما هنگام کار کردن دیسک ترمز امری است اجتناب ناپذیر. اما در بعضی موارد مانند اتومبیل های مسابقه که با سرعت بالا رانندگی می کنند و ممکن است با همان سرعت بالا اقدام به توقف و ترمز گیری کنند، درگیری لنت و دیسک ترمز هم شدیدتر خواهد بود که باعث تولید گرمای زیادی می شود و در این شرایط دیسک ترمز قدرت توقف بهتر و بیشتری دارد. پس دیسک ترمز برای عملکرد بهتر باید داغ شود اما گرمای حاصل شده باید به طریقی تخلیه شود. هنگام رانندگی های طولانی مدت که به طبع ترمز گیری ها هم بیشتر است گرما تولید شده در سیستم ترمز حتما باید تخلیه شود وگرنه به دیگر قطعات هم آسیب می زند و رانندگی شما به هیچ عنوان ایمن نخواهد بود.
در صورت داغ شدن دیسک ترمز چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
درست است که در بخش قبل بیان کردیم که تولید گرما جزء لاینفک عملکرد سیستم ترمز های دیسکی است اما چیزی که در این میان اهمیت پیدا می کند بحث دفع گرمای تولید شده و جلوگیری از ایجاد اختلال و آسیب در عملکرد دیگر قطعات خودرو می باشد. در صورتی که هنگام رانندگی متوجه داغ شدن دیسک ترمز شدید، می توانید مدتی ماشین را متوقف کرده و اجازه دهید دیسک ترمز خنک شود و دیسک و لنت ترمز را چک کنید تا در صورت فرا رسیدن زمان تعویض، آن ها را تعویض کنید.
اما خب این راهکار یک درمان سریع برای زمانی است که داغ شدن دیسک ترمز به صورت اتفاقی و ناگهانی رخ داده است و کسانی که شغل شان رانندگی های طولانی مدت در جاده هایی با آب و هوای گرم است باید تدابیر امنیتی بهتری بیندیشند. اما این تدابیر امنیتی چیست؟ استفاده از بهترین انواع اجزای سیستم ترمز. یعنی چه؟ یعنی اینکه شما باید از بهترین و مناسب ترین انواع دیسک ترمز، لنت و روغن ترمز استفاده کنید. به عنوان مثال؛
1. دیسک ترمز های سوراخ دار ویا دیسک ترمز های شیار دار با توجه به سطح متقاطعی که دارند می توانند در دفع گرما نسبت به دیسک های معمولی، عملکرد بهتری داشته باشند.
2. نکته دیگری که به هنگام انتخاب دیسک ترمز می توانید لحاظ کنید، جنس دیسک ترمز است. دیسک های ترمز فولادی ضد زنگ مقاومت بالایی در برابر حرارت دارند که می تواند گزینه مناسب تری نسبت به دیسک های آلومینیومی باشد.
3. لنت ترمز جزء با اهمیت دیگری در سیستم ترمز است که می توان با انتخاب درست آن به دفع گرمای داخل سیستم ترمز کمک کرد. لنت های ترمز سرامیکی با توجه به فرمولاسیون و مواد تشکیل دهنده ی آن، قادر به حفظ خواص و مقاومت در برابر از بین رفتن در اثر گرما می باشد. پس گزینه مناسبی برای رانندگی های طولانی مدت در شرایط آب و هوایی گرم، ترمز گیری های مکرر و سریع است.
4. اما آخرین گزینه ما روغن ترمز است. اولا حتما از روغن ترمز باکیفیت استفاده کنید که هم نقطه جوش بالایی داشته باشد و هم قابلیت حل شدن در آب را نداشته باشد تا به صورت ناخودآگاه آلوده به آب نشود چرا که روغن ترمز مخلوط شده با آب زودتر به نقطه جوش رسیده که خطرناک است و مانع عملکرد صحیح و مطمئن دیسک ترمز می شود.
علت تاب برداشتن دیسک ترمز
شاید شما هم در هنگام رانندگی و ترمزگرفتن، لرزش فرمان یا پدال ترمز خودرو را حس کرده باشید. وجود این لرزش به علت خرابی دیسک ترمز و تاب داشتن آن رخ میدهد. هنگامی که راننده به طور مرتب و پیدرپی ترمز میگیرد؛ دمای دیسکها بالا میرود. این گرم شدن تا حدودی که دیسکها سرخ شوند؛ ادامه پیدا میکند. زمانی که دیسکها به سرعت سرد شوند؛ به دلیل این تغییر دمای ناگهانی، تاب برمیدارند. تاب برداشتن دیسک ترمز که از رایجترین نمونههای خرابی دیسک چرخ به شمار میرود؛ باعث میشود که ترمز کارایی خود را از دست دهد و علاوه بر اینکه سروصدای زیادی تولید میکند؛ لرزش شدیدی را در هنگام ترمز گرفتن به وجود میآورد تا حدی که کنترل خودرو سخت میشود.
لاغر شدن دیسک ترمز؛ یکی از مهمترین نشانههای خرابی دیسک ترمز
از نشانههای مهم خرابی دیسک ترمز، نازک شدن آن است. این مشکل بهدلیل استفاده از لنت و دیسک ترمزهای نامرغوب رخ میدهد. اگر لنت ترمز بیش از حد استاندارد سخت باشد، به جای مصرف لنت و ساییده شدن آن، دیسک چرخ خورده شده و ضخامت آن کم میشود و در اصطلاح لاغر میشود. همچنین به دلیل استفاده طولانی مدت از خودرو و دیسک و با گذر زمان، لایه موجود بر روی دیسکها تخریب شده و با کاهش ضخامت و لاغر شدن آنها، سبب ایجاد مشکل در ترمزگیری میشوند. کم شدن ضخامت دیسک ترمز، قابلیت تعمیر ندارد. شما میتوانید با توجه به راهنماییهای مشاوران سایت lent.ir، باکیفیتترین دیسک ترمزهای موجود در بازار را تهیه کنید.
شکستن دیسک ترمز
اگر شما بهترین دیسک ترمز را برای ماشین خود تهیه کنید؛ اما در شرایط صحیح از آن استفاده نکنید، پس از مدتی شاهد نشانههایی حاکی از خرابی دیسک چرخ خودروی خود خواهید بود. همچنین باگذشت زمان و کارکرد دیسکها، طول عمر آنها کاهش مییابد و پس از مدتی مصرف، دچار ساییدگی و فرسودگی میشوند. این فرسایش، سبب شکستن دیسکهای ترمز میشود. البته در صورتی که در جادههای ناهموار به صورت نامناسب، ترمز بگیرید یا با ترمزگرفتن متوالی، موجب افزایش ناگهانی دمای دیسکها شوید؛ شانس شکستن آنها را افزایش میدهید. توجه داشته باشید که با تعویض به موقع دیسکها میتوانید مانع از شکستن آنها شوید و از آسیب رسیدن به دیگر قطعات خودرو جلوگیری نمایید.
افزایش طول عمر دیسک ترمز
مرغوبترین دیسکهای ترمز نیز درصورتیکه تحتفشار قرار بگیرند؛ آسیب میبینند. برای اینکه مانع از خرابی دیسک ترمز شوید و طول عمر آنها را افزایش دهید؛ بهتر است به نکات زیر توجه کنید.
- از ترمز گرفتنهای شدید و طولانی خودداری کنید. برای کاهش سرعت میتوانید از دنده معکوس نیز استفاده نمایید.
- زمانی که بهصورت طولانی مدت در حال رانندگی بودهاید؛ از بردن خودرو به کارواش و شستن آن اجتناب کنید.
- در شرایط بارانی از رانندگی با سرعت زیاد خودداری نمایید؛ همچنین در مسیرهایی که آبگرفتگی دارند؛ با سرعت کم برانید. زیرا علاوه بر تغییر ناگهانی دمای دیسکها، گل و لای و آلودگی وارد سیستم ترمز شده و در روند ترمزگیری اختلال ایجاد میکنند.
- در صورت ساییدگی و فرسودگی دیسکهای ترمز، نسبت به تعویض بهموقع آن اقدام کنید.
زمان تعویض دیسک ترمز
دیسکهای ترمز از مهمترین قطعاتی هستند که بر کیفیت ترمزگیری خودرو تاثیر میگذارند. مسلما زمانی که شما نشانههایی از خرابی دیسک ترمز مشاهده کردید؛ باید به دنبال راهی برای تعمیر کردن آن باشید. این نشانهها میتوانند گاهی به صورت صدای سوت و یا لرزش فرمان و پدال، خود را نشان دهند که هر یک از آنها بر اثر رانندگی نادرست و عوامل دیگری به وجود آمدهاند. شما میتوانید با تشخیص علتهایی که سبب خراب شدن دیسک ترمز شدهاند؛ از تکرار مجدد آنها جلوگیری کرده و با رعایت نکات گفته شده طول عمر دیسک چرخهای خودرو را افزایش دهید.
اکنون که با نشانههای خرابی دیسک چرخ آشنا شدهاید، در صورت مشاهده آنها در خودروی خود؛ باید نسبت به تعویض آن اقدام کنید. معمولا مناسبترین زمان تعویض دیسکهای ترمز، هنگامی است که هر دو طرف دیسک جلو در حدود یک میلیمتر و دیسک عقب در حدود 0.5 الی 0.75 میلیمتر فرسوده شده باشند.