اگر به دنبال دانستن نشانه و علایم خرابی پمپ ترمز هستید، در این مقاله همراه لنت ترمز باشید. ما ابتدا به معرفی پمپ ترمز میپردازیم و نحوهی عملکرد و وظایف آن را بررسی میکنیم سپس به سراغ دلایل و علایم خرابی این قطعه میرویم.
پمپ ترمز چیست و چه وظایفی دارد؟
پمپ ترمز و روغن ترمز از بخشهای اصلی سیستم ترمز در خودرو هستند. زمانی که شما پای خود را روی پدال ترمز قرار میدهید، نیروی مکانیکی موجود در ترمز توسط پمپ، تقویت شده و در مرحلهی بعدی به چرخها منتقل میشود.
در واقع پمپ ترمز وظیفه دارد نیروی مکانیکی را به نیروی هیدرولیکی تبدیل کند و مانع از حرکت چرخها شود. پمپ ترمز از قطعات مختلفی مثل مخزن روغن، سوپاپ کنترل فشار، مجموعه پیستون، فنر برگشت دهنده و سوپاپ مرکزی تشکیل شده است.
نحوه عملکرد سیستم ترمز در خودرو
سیستم ترمز از بخشهایی همچون پدال ترمز، بوستر مکشی و پمپ ترمز تشکیل شده است. زمانی که راننده روی پدال ترمز فشار وارد میکند، این نیروی مکانیکی از پدال به بوستر مکشی و از آنجا به پمپ ترمز منتقل میشود.
پمپ ترمز ۳ وظیفه اصلی دارد:
- نیروی مکانیکی را دریافت و به نیروی هیدرولیکی تبدیل کند.
- نیروی هیدرولیکی را تقویت کند.
- نیروی تقویت شده را به چرخها منتقل کند و مانع از ادامه حرکت چرخها شود.
انواع پمپ ترمز
پمپ ترمز به دو صورت تک مداره و دو مداره موجود است.
- پمپ ترمز تک مداره: این مدل دارای یک سیلندر است که فشار روغن به چرخ انتقال مییابد.
- پمپ ترمز دو مداره: این مدل دارای دو سیلندر است که فشار ناشی از روغن به ۴ چرخ منتقل میشود.
امروزه به علت توجه به افزایش امنیت خودروها از پمپ ترمزهای دو مداره استفاده میشود و میتوان گفت که نوع اول (تک مداره) دیگر تولید نمیشود. زیرا در مدل تک مداره از یک مدار برای انتقال نیروی هیدرولیکی به چرخها استفاده میشود و در صورت بروز هر گونه نقصی در این مدار، نیرو به ۴ چرخ منتقل نمیشود.
اما در مدل دو مداره با بروز نقص در یکی از مدارها فشار هیدرولیکی به کلی ازبین نمیرود و یکی از چرخهای جلو یا عقب به درستی مهار میشوند.
پمپ ترمز چطور کار میکند؟
پمپ ترمز کارش را با سیلندر و روغن انجام میدهد. روش کار پمپ میتواند دو مداره یا تک مداره باشد. در حالت دو مداره، یک مدار مربوط به ترمزهای جلو و یک مدار هم برای ترمزهای عقب است. در حالت تک مداره هم یک سیلندر و مدار وجود دارد. اجزای پمپ ترمز و سیلندرها با استفاده از 1 یا 2 مجرا به لولههای روغن وصل میشوند. مخزن روغن ترمز هم در بالای مجراها قرار دارد.
سیستم کار پمپ ترمز به این صورت است که شما روی پدال ترمز فشار وارد میکنید. بعد میل محور بوستر و سوپاپ سیلندر اصلی به جلو حرکت کرده و فنر را جمع میکنند. در این مرحله بوستر با تقویت نیروی پای شما، سفتی پدال ترمز را کاهش میدهد.
بعد از حرکتکردن میل محور بوستر و میل، فنر هم جمع میشود و روغن از طریق لولهها وارد ترمز میشود. لولههای موجود در سیستم در دو نوع فلزی و پلاستیکی هستند. لولههای پلاستیکی نرم هستند و جمع میشوند. روغن به سیلندر چرخها منتقل شده و لقمه ترمز با کفشک باز میشود. در اثر اصککاک ایجاد شده، سرعت چرخها کاهش پیدا میکند. بعد از برداشتن پا از روی پدال، سوپاپ هم به جای قبلی خودش برمیگردد.
مخزن روغن ترمز چیست؟
مخزن روغن ترمز جایی است که روغن مورد نیاز پمپ ترمز را فراهم میکند. خروجی مخزن در قسمت پایین آن طراحی شده است و روغن را به ورودیهای پمپ وصل میکند. اتصال خروجیهای مخزن به ورودی پمپ به دو شکل مستقیم و با واسطه است. در حالت دوم، لولههای لاستیکی خروجی مخزن را به ورودی پمپ وصل میکند.
روغن ترمز داخل پمپ چیست و چه کاربردی دارد؟
روغن ترمز فشار را از پمپ ترمز به بوستر و لنت ترمز منتقل میکند. این سیال طبق قوانین فیزیک و هیدرولیک کار میکند. یعنی اگر به روغن ترمز فشاری وارد شود، این فشار به بخشهای دیگر ترمز هم منتقل میشود.
طبق این سیستم، اگر به پدال نیرویی وارد شود، به چرخها هم همین فشار وارد میشود. روغن ترمز را از پایه گلیکولی و سیلیکونی میسازند. این روغن تراکمناپذیری بالا و نقطه جوش بالایی دارد و در آب حل میشود. همچنین روغن ترمز میتواند بهراحتی رطوبت را جذب کند و رنگ را هم از بین ببرد.
روغنهای ترمز موجود در بازار به 3 دسته تقسیم میشوند: DOT4، DOT3 و DOT5. دسته اول و دوم بر پایه گلیکول هستند و میتوانند آب را جذب کنند. روغن ترمز DOT5 هم از پایه سیلیکونی ساخته شده است و نمیتواند آب را جذب کند.
علائم خرابی پمپ ترمز
خب تا اینجای کار با نقش پمپ ترمز آشنا شدیم. وظیفه اصلی آن را دانستیم و به مکان آن در مجموعه کلی ترمز نیز پرداختیم. اما آیا این قطعه مانند دیگر قطعات مجموعه، با خراب شدن از خود نشانه ها و علائمی به جای میگذارد؟ یا اینکه عملکرد کلی مجموعه را تحت تاثیر قرار میدهد و آن را از کار میاندازد؟
عدم وجود تعادل در حین ترمزگیری
اولین نشانه ای که هنگام خرابی پمپ ترمز احساس میشود، عدم وجود تعادل در حین ترمزگیری است. زمانی که پمپ ترمز دچار مشکل شده باشد، نمیتواند به موقع و به مقدار کافی روغن را پمپ کند. در نتیجه هنگامی که ترمز میگیرید، خودرو به سمت چپ و یا راست کشیده میشود و تعادل ندارد.
البته این ایراد دلایل دیگری نیز میتواند داشته باشد. به عنوان مثال با تمام شدن لنت ترمز، در زمان فشردن پدال دقیقا همین مشکل را خواهید داشت. یا به عنوان مثال زمانی که چرخ های خودرو بالانس نباشند نیز دوباره همین اتفاق تکرار میشود.
اما همانطور که اشاره کردیم، خرابی پمپ ترمز هم میتواند در این موضوع دخیل باشد و تعادل خودرو را دچار مشکل کند.
تغییر موقعیت پدال در حین عملکرد
در قسمت معرفی نقش پمپ ترمز به این مورد اشاره کردیم که بعد از فشردن پدال، به سیلندر اصلی یک فشار وارد میشود و روغن به سمت لوله ها جریان پیدا میکند. به این معنا که فشار پشت روغن ترمز از همین پمپ تامین میشود و به وسیله آن، وارد لوله ها میشود.
حالا تصور کنید که این قطعه دیگر کار نمیکند و به اصطلاح سیستم دچار خرابی پمپ ترمز شده. طبیعتا در چنین موقعیتی پدال باید کورس بیشتری را طی کند تا فشار توسط پمپ روغن تامین شود.
این شرایط در زمانی اتفاق میافتد که پمپ ترمز تنها دچار ضعف شده باشد. اگر این قطعه به طور کامل از کار بیفتد، در حقیقت هیچ نیرویی آزاد نمیشود و در نتیجه ترمز عمل نمیکند.
هر گاه در حین رانندگی با تغییر موقعیت پدال مواجه شدید و یا احساس کردید که دیگر آن عملکرد قبلی را ندارد، حتما یک بازبینی از سیستم ترمز خود داشته باشید، تا بتوانید از حوادث پر مخاطره جلوگیری کنید.
عدم عملکرد ترمز
این اتفاق معمولا در زمانی که مشکل جدی تر باشد اتفاق میافتد. با از کار افتادن پمپ ترمز، دیگر روغن نیرویی برای فشار به پیستون بزرگ ندارد به همین دلیل، ماشین قادر به توقف نیست.
البته لازم به ذکر است که این اتفاق همیشه نمیافتد و معمولا هر از چند گاهی سیستم ترمز را از کار میاندازد. اگر راننده ماهری باشید، خیلی از این اتفاقات را میتوانید قبل از به وقوع پیوستن احساس کنید و از بروز آن ها پیشگیری کنید.
توصیه میشود که بسته به مدل خودرو، حتما بازدید های دوره ای مربوط به آن را انجام دهید، تا از خرابی ناگهانی قطعات آن پیشگیری کنید.
افزایش طول عمر پمپ ترمز
اگر به دنبال روشی هستید که پمپ ترمز خودرو عمر بیشتری داشته باشد، بهترین کار استفاده از قطعه با کیفیت است. استفاده کردن از لوازم یدکی با اصالت و با کیفیت میتواند باعث شود خودرو کمتر دچار نقص شده و در زمان و هزینهی شما صرفه جویی شود.
لنت ترمز ارائه دهنده انواع لنت های خارجی، لنت ترمز هیوندا، لنت ترمز تویوتا، لنت ترمز سوزوکی و …