در این مقاله از سری مقالات مجله لنت ترمز قصد داریم شما را با یکی دیگر از تکنولوژیهای خودروهای لوکس آشنا کنیم. آنچه شما در این مقاله مطالعه میکنید در مورد سیستم ترمز EBD و نحوه عملکرد آن در خوردوهای تازه تولید شده در بازار خودرو جهان است.
سیستمهای ترمز بر روی خودروها در ابتدا کاملا به شکل مکانیکی طراحی و تولید میشدند که در آنها نیروی ترمز وارده از طرف راننده به صورت مساوی بین تمام چرخهای خودرو تقسیم میشد.که با تستهای انجام شده بر روی خودروها، مهندسین به این نتیجه رسیدند که در شرایط متفاوت نیاز به اعمال نیروی ترمز متفاوتی به چرخهای خودرو است. این نیاز، با گسترش تکنولوژیهای موجود بر روی خودروها و همچنین بالا رفتن سرعت و شتاب خودروها که شرایط کنترل و توقف کردن متناسب با خود را طلب میکرد بیشتر حس میشد.
با توجه به این امر سیستمهای ترمز و کنترل خودروها نیز روز به روز پیشرفت کرد و سیستمهای جدیدی در این زمینه ظهور کرد، این روزها عبارت EBD بر روی سیستم ترمز اکثر خودروها قابل مشاهده است. سیستمیکه به نوعی کنترل کننده میزان نیروی وارد شده به هر چرخ در هنگام ترمز گیری است آیا با این سیستم آشنایی دارید؟ آیا میدانید خودرویی با توجه به داشتن سیستم EBD چه تفاوتهایی را با خودروی غیرمجهز به آن دارد؟ در ادامه به بررسی سیستم EBD یا سیستم توزیع الکترونیکی نیروی ترمز بین چرخها و وظیفه آن در سیستم ترمز خودرو و نحوه عملکرد آن میپردازیم.
سیستم ترمز EBD چیست؟
سیستم ترمز EBD یا Electronic Brake Force Distribution تکنیک جدیدی در سیستم ترمز خودروهاست که نیروی ناشی از ترمز گرفتن را بسته به نیروی ترمز، به تناسب میان چرخها تقسیم میکند. این سیستم تنها در خودروهای مجهز به سیستم ABS میتواند وجود داشته باشد (ترمز abs از قفل شدن چرخهای اتومبیل در هنگام ترمز گرفتن و لیز خوردن خودرو جلوگیری میکند). در واقع سیستم ترمز ایبیدی، مکمل سیستم ایبیاس است و به حفظ تعادل خودرو و توقف سریعتر در مواقع اضطراری (مثلا رانندگی در بارندگی و یخبندان و ترمز سر پیچها) بسیار کمک میکند.
نحوه عملکرد سیستم ترمز EBD
سیستم ترمز EBD بر روی سیستم ABS نصب میشود یعنی تنها خودروهایی که مجهز به سیستم ترمز ABS هستند میتوانند سیستم EBD داشته باشند. EBD یک نرمافزار در حافظه ترمز ABS دارد که با برآورد شدت ترمز و فشار بر روی هر چرخ به توزیع الکترونیکی نیروی ترمز میان چرخها میپردازد. نمیتوان گفت این سیستم بهطور ۱۰۰٪ قادر به ارزیابی و تحلیل است اما تا حد بسیار زیادی بر روی کنترل خودرو و حفظ تعادل تأثیرگذار است.
وقتی باری در صندوق عقب خودرو گذاشته میشود یا سرنشین داخل خودرو مینشیند، برای ترمز گرفتن لازم است نیروی بیشتری به چرخهای عقب خودرو وارد شود. تعدیل و هماهنگی این افزایش نیروی ترمز در چرخهای عقب کاری است که سیستم ترمز EBD انجام میدهد. در واقع سیستم ترمز EBD میزان چسبندگی مؤثر در چرخهای عقب را کنترل میکند. از طرفی فشار وارد بر دریچه سوپاپ هیدرولیکی ترمز خودرو را هم کم میکند.
منظور از توزیع الکترونیکی نیروی ترمز میان چرخها چیست؟
سیستم ABS از قفل شدن لاستیکها جلوگیری میکند برای همین است که به آن سیستم ضدقفل میگویند. اما گاهی خودرو در شرایط خاصی قرار میگیرد و لازم است با توجه به شدت اصطکاک میان چرخها و سطح جاده، نیروی ترمز تنظیم شود. سنسورهایی در خودرو وجود دارد که میزان اصطکاک هر چرخ را بهصورت لحظهای آنالیز میکنند و با استفاده از این اطلاعات، درصدی از نیروی ترمز را به هر چرخ اختصاص میدهند.
مثلا اگر شما در حال رانندگی با سرعت بالا باشید و بخش عقب خودرو سنگینتر از بخش جلو باشد، امکان دارد هنگام ترمز گرفتن، جرخهای جلو قفل کنند چرا که اصطکاک کمتری میان سطح جاده و چرخهای جلو وجود دارد. سیستم ترمز EBD اینجا کاربردی میشود و تشخیص میدهد که چرخهای جلو به نیروی ترمز کمتری برای متوقف شدن نیاز دارند تا قفل نکنند.
یا گاهی بعضی از چرخها روی آسفالت و بعضی دیگر روی یخ هستند. چرخهایی که روی یخ قرار دارند، اصطکاک کمتری با جاده دارند و احتمال قفل کردن آنها در هنگام ترمز گرفتن بیشتر است. اینجا هم سیستم ترمز EBD توزیع الکترونیکی نیروی ترمز بین چرخها را انجام میدهد. بدین صورت که نیروی کمتری به چرخهای روی یخ وارد میکند و عملیات هندلینگ و متوقف کردن خودرو به بهترین شیوه صورت میگیرد.
از دیگر شرایط فعال شدن سیستم ترمز EBD در پیچها و جادههای ناهموار است. در واقع شرایط مختلف وضعیت خودرو و سطح است که نیاز به سیستم EBD را مشخص میکند.
شرایط مختلف حرکت خودرو و جاده که نیاز به سیستم EBD را ضروری میکند!
همچون شرایط مسیرهای لغزنده و جادههای دارای برف و یخ، شرایط دیگری هم در هنگام رانندگی ایجاد میشود که استفاده از سیستم EBD را ضروری میکند. یکی از این شرایط تفاوتهای ترمزگیری هنگام کم بودن وزن خودرو با زمانی است که خودرو با بار اضافی یا سرنشین حرکت میکند. در این صورت نیز نیروهای وارد شده به هر چرخ متفاوت است و برای در یک مسیر نگه داشتن خودرو در حالت تعادل، نیازمند اعمال نیروهای متفاوت بر اساس میزان فشار و اصطکاک موجود بر روی هر چرخ به آن است.
دیگر حالتی که در هنگام رانندگی روی میدهد و یکی از شرایط تحت فشار در خودروها است، ترمزگیری در پیچها و هنگام دور زدن است که در این حالت چرخهای خودرو که در سمت داخل پیچ هستند، نیرو و فشار بیشتری را تحمل میکنند و همچنین اصطحکاک بیشتری نیز با سطح جاده دارند. در مقابل چرخهای بیرونی خودرو با توجه به فشار کمتر بر روی آنها اصطکاک کمتری با سطح جاده دارند. در این شرایط نیاز است که سیستم EBD وارد مدار شده و نیروی متناسبی را به هر چرخ اعمال کند تا ترمزگیری به بهترین شکل ممکن انجام شده و خودرو را از مسیر خود منحرف نکند.
حتی در حالت رانندگی عادی نیز که بار اضافه و یا تغییر مسیر بر روی خودرو وجود ندارد با توجه به قرارگیری موتور و گیربکس و تجهیزات خودرو در قسمت جلوی خودرو در بیشتر خودروهای موجود، وزن بیشتری بر روی چرخهای جلو قرار دارد و همین امر نیازمند اعمال نیروی بیشتری در هنگام ترمزگیری به چرخهای جلو است که این مورد نیز یکی از ضروریات تجهیز خودرو به سیستم EBD است.
با توجه به توضیحات ارائه شده در مورد سیستم EBD میتوان گفت که این سیستم یک سیستم الکترونیکی کمکی در کنار سیستم ترمز ضد قفل ABS است و نیازمند تجهیزات ABS برای تجهیز شدن است. و خودرویی که مجهز به سیستم ABS نباشد، قاعدتا امکان مجهز شدن به سیستم EBD را نیز ندارد.
تفاوت سیستم ترمز EBD با سایر سیستمهای ترمز
- تفاوت ترمز EBD با ترمز ABS: سیستم EBD برای توزیع الکترونیکی نیروی ترمز میان چرخهاست. در حالیکه سیستم ترمز ABS یا سیستم ضدقفل تنها از قفل کردن چرخها در هنگام ترمز گرفتن جلوگیری میکند.
- تفاوت ترمز EBD با ترمز EBA: ترمز EBA مخفف emergency brake assist و بهمعنای سیستم ترمز هوشمند است. این سیستم جبرانی برای مواقعی است که راننده در شرایط اضطرار به یکباره ترمز شدید میگیرد.
- تفاوت ترمز EBD با ترمز CBC: سیستم ترمز CBC یا Cornering brake control بهمعنای سیستم کنترل ترمز گوشهای است. تفاوت این سیستم با EBD این است که توزیع نیروی ترمز را برحسب سرعت چرخش هر لاستیک میان چرخها تقسیم میکند در حالیکه در EBD مبنای توزیع، فشار واردشده بر هر چرخ است.
کدام خودروهای موجود در بازار به ترمز EBD مجهزند؟
این روزها بسیاری از خودروهای داخلی از جمله کوییک، سمند، ساینا، انواع مدلهای برلیانس و حتی موتورسیکلتها به EBD مجهزند.
برای خرید لنت ترمز خودرو ایرانی به فروشگاه لنت ترمز مراجعه کنید.
سوالات متداول
۱. چه شرایطی باعث فعال شدن سیستم ترمز EBD در خودرو می شود؟
– شرایط مسیرهای لغزنده و جادههای دارای برف و یخ
– تفاوتهای ترمزگیری هنگام کم بودن وزن خودرو با زمانی که خودرو با بار اضافی یا سرنشین حرکت میکند
– ترمزگیری در پیچها و هنگام دور زدن
– در شرایط عادی نیز، با توجه به وزن بیشتری بر روی چرخهای جلو، نیازمند اعمال نیروی بیشتری در هنگام ترمزگیری به چرخهای جلو است.
۲. چه تفاوتی بین سیستم ترمز EBD و سیستم ترمز ABS وجود دارد؟
– سیستم EBD برای توزیع الکترونیکی نیروی ترمز میان چرخهاست. در حالیکه سیستم ترمز ABS یا سیستم ضدقفل تنها از قفل کردن چرخها در هنگام ترمز گرفتن جلوگیری میکند.
۳. چه تفاوتی بین سیستم ترمز EBD و ترمز EBA وجود دارد؟
– ترمز EBA مخفف emergency brake assist و بهمعنای سیستم ترمز هوشمند است. این سیستم جبرانی برای مواقعی است که راننده در شرایط اضطرار به یکباره ترمز شدید میگیرد.
۴. چه تفاوتی بین سیستم ترمز EBD و سیستم ترمز CBC وجود دارد؟
– سیستم ترمز CBC یا Cornering brake control بهمعنای سیستم کنترل ترمز گوشهای است. تفاوت این سیستم با EBD این است که توزیع نیروی ترمز را برحسب سرعت چرخش هر لاستیک میان چرخها تقسیم میکند در حالیکه در EBD مبنای توزیع، فشار واردشده بر هر چرخ است.
۵. کدام خودروهای موجود در بازار به ترمز EBD مجهزند؟
– بسیاری از خودروهای داخلی از جمله کوییک، سمند، ساینا، انواع مدلهای برلیانس و حتی موتورسیکلتها به EBD مجهزند.