تویوتا
تویوتا شاسی
لکسوس
هیوندا شاسی
کیا
نیسان
میتسوبیشی
میتسوبیشی
هوندا آکورد_ سیویک
رنو
جک
تیگو
لیفان
هایما
ام وی ام
دیگنیتی
ترمز ABS مخفف سیستم ترمز ضد قفل یا Anti-lock Braking System است که در اکثر اتومبیل ها و کامیون های مدرن وجود دارد. ترمزهای ضد قفل همگام با سیستم ترمز معمولی کار کرده و در صورت توقف ناگهانی خودرو، با پمپاژ اتوماتیک ترمزها فعال می شوند.
سیستم ترمز ABS یا ضدقفل که امروزه با آن روبه رو هستیم، یکی از پرطرفدارترین سیستم های ترمز خودرو است. این سیستم در بسیاری از خودرو ها مورد استفاده قرار گرفته و کمپانی های متعددی از آن استفاده می‌کنند. اما یک سوال مهم. سیستم ترمز ABS یا ضدقفل چیست و چه ویژگی منحصر بفردی دارد؟ برای آشنایی بیشتر تا انتهای مقاله همراه لنت ترمز باشید.
ترمز ضد قفل (ABS) چیست و چه قابلیتی دارد؟
این سیستم که در واقع مانع از قفل ماندن چرخ‌ها پس از ترمزگیری می‌شود یک سیستم ترمز پیشرفته است و به راننده این امکان را می‌دهد که در عین فشار شدید پدال ترمز، کنترل خودرو را به راحتی در دست داشته باشد. خطری که همواره در رانندگی احساس می‌شد، قفل شدن چرخ‌ها هنگام ترمزگیریهای شدید و همچنین در شرایط لغزندگی جاده بود. در این زمان‌ها، عموما چرخ‌های قفل شده، روی سطح جاده کشیده می‌شدند و در حقیقت مسافت ترمز بیش از پیش می‌بود. بنابراین فرمان‌پذیری اتومبیل‌ها تا حد زیادی کاهش می‌یافت و فرمان خودرو قادر به کنترل جهت حرکت اتومبیل نبود. اتفاق معمول در این مواقع، منحرف شدن خودرو از مسیر حرکت و بالا رفتن خطر تصادف‌ها بود. حتی شرایط بدتر از این نیز ممکن بود. قفل شدن چرخ‌های عقب انحراف کامل خودرو به خصوص در سطوح ناهموار و سراشیبی‌ها را به دنبال داشت.
در گذشته، رانندگان برای جلوگیری از این اتفاق و خطرهای به دنبالش، از روش ترمزگیری تناوبی در شرایط مشابه کمک می‌گرفتند. یعنی سعی می‌کردند چند بار پای خود را روی پدال فشار دهند و رها کنند تا به اصطلاح چرخ‌ها قفل نکنند. اما امروزه سیستم ترمز ضد قفل این خطر را تقریبا به صفر رسانده است. سیستمی که اثر مشابه ترمز گرفتن تناوبی بر روی پروسه ترمزگیری در جاده‌های لغزنده و ترمزگیریهای شدید و ناگهانی می‌گذارد. بنابراین دو کارایی مهم و اصلی ترمز ABS عبارتتد از:
– توقف راحت‌تر و سریع‌تر خودرو
– امکان هدایت خودرو در ترمزگیری در شرایط خاص
سیستم ترمز ABS یا ضدقفل چگونه کار می‌کند؟
همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، وظیفه اصلی این سیستم هماهنگ کردن سرعت چرخ ها در هنگام ترمز است. در سیستم های ترمز قدیمی، پروسه کار به این صورت بود که با فشردن پدال ترمز، پد ها به همان اندازه به دیسک فشار می‌آوردند. این نیرو دقیقا با پدال ترمز تنظیم می‌شد. به این معنا که پدال ترمز را در هر جایی که نگه می‌داشتیم، نیرویی مساوی و دقیقا به اندازه فشاری که وارد کردیم به چرخ ها انتقال داده می‌شد.
این سیستم که به سیستم ترمز هیدرولیکی نیز معروف است، در هوای عادی و جاده های خشک بسیار خوب عمل می‌کند. اما در جاده های لغزنده، در صورتی که راننده مجبور به ترمز ناگهانی می‌شد، خودرو ناخودآگاه کنترل خود را از دست می‌داد و شروع به چرخش می‌کرد.
اما این پروسه در سیستم ترمز ABS یا ضدقفل، کمی متفاوت است. در این سیستم، زمانیکه شما مجبور به ترمز ناگهانی یا به طور کلی هر نوع ترمزی هستید، ابتدا سرعت دورانی هر چرخ به وسیله سنسور های موجود اندازه گرفته می‌شود. به عنوان مثال اگر سرعت دورانی چرخی بیشتر از بقیه تایر ها باشد، آن را کاهش می‌دهد. همچنین اگر سرعت آن کمتر از چرخ های دیگر باشد، آن را با سرعت کلی خودرو یکسان می‌کند.
این اتفاق بار ها و بار ها به وسیله سوپاپ ها و سنسور های هر چرخ اتفاق می‌افتد. به همین دلیل خودروهایی که از سیستم ترمز ABS یا ضدقفل استفاده می‌کنند، بسیار کمتر از دیگر خودروها دچار واژگونی می‌شوند.
مزایای سیستم ترمز ABS یا ضدقفل
تا اینجای کار، نحوه کار این ترمز و همچنین تفاوت آن با دیگر سیستم ها را به طور کامل توضیح دادیم. از عکس العمل آن در جاده های لغزنده صحبت کردیم و دلیل اصلی استفاده از این سیستم را نیز دانستیم. اما ویژگی های اصلی و منحصر بفرد این ترمز چه مواردی هستند؟
کاهش زمان متوقف خودرو
جدای از شرایط آب و هوای برفی و لغزنده، سیستم ترمز ABS یا همان ضد قفل، در جاده های معمولی نیز، عملکرد خوبی از خود به نمایش می‌گذارد. ترکیب کارایی این سیستم با لنت های باکیفیت زمان متوقف سازی خودرو یا اصطلاحا همان “خط ترمز” را به حد زیادی کاهش می‌دهد. اگر معمولا از خودرو خود برای جابه جایی در نقاط مختلف شهر یا حتی مسافرت های مختلف استفاده می‌کنید، توصیه می‌شود که حتما از یک لنت باکیفیت کمک بگیرید.
جلوگیری از واژگونی خودرو
در حقیقت یکی از دلایل اصلی به وجود آمدن سیستم ترمز ABS یا ضدقفل، همین جلوگیری از واژگونی خودرو بود. در شرایط آب و هوای برفی، یکی از بزرگترین مشکلاتی که رانندگان با آن مواجه بودند، ترس از لیز خوردن و از دست دادن کنترل بود. اما امروزه با کمک این سیستم، خودرو تا توقف کامل توسط این سیستم در جاده حفظ می‌شود و احتمال واژگونی آن به شدت کاهش یافته است.
جلوگیری از قفل شدن چرخ ها
سیستم ترمز ABS یا ضد قفل، به کمک سنسور هایی که در هر چرخ تعبیه شده، سرعت چرخ ها را می‌سنجد. سپس به کمک سوپاپ ها و سیستم هوشمند خود، متناسب با سرعت هر چرخ به آن نیرو وارد می‌کند. همین دلیل باعث می‌شود تا تایر بدون قفل کردن به کاهش سرعت خود ادامه دهد و خودرو بدون انحراف، به طور کامل بایستد.
انواع مختلف سیستم ABS
همانطور که گفتیم امروزه تکنولوژی‌ها و الگوریتم‌های متفاوتی برای ساخت انواع سیستم ABS وجود دارد. عوامل مختلفی نیز در سطح کیفیت عملکرد آن‌ها تاثیر دارند. از دقت واحد کنترل و سرعت پردازش و واکنش آن تا حساسیت حسگرها، همه عوامل تعیین کننده در کیفیت عملکرد سیستم ABS در یک خودرو هستند. اما به طور کلی انواع ABS معمولا به غیر از نوع پردازنده و واحد کنترل، در تعداد سوپاپ‌ها و سنسورها هم متفاوت هستند. انواع آن‌ها را از این نظر بررسی می‌کنیم.
-
چهار کاناله با چهار سنسور (چهار گانه)
در این نوع سیستم هر چرخ سنسور و سوپاپ خود را به صورت مستقل دارد. این سیستم که دقیق‌ترین حالت ABS و بهترین عملکرد آن را به نمایش می‌گذارد سرعت هر چرخ را به صورت جداگانه توسط حسگرها بررسی و به ECU گزارش می‌کند. در نتیجه زمان عملکرد ABS سرعت هر چرخ به صورت مجزا و بنا بر نیاز خودرو تنظیم شده و متناسب با شرایط کاهش می‌یابد. عنوان ایمن‌ترین سیستم ABS را باید به همین مدل چهار کاناله با چهار سنسور داد.
-
سه کاناله با سه سنسور (سه گانه)
در این نوع، سوپاپ‌ها و کانال‌ها به همراه سنسورها برای چرخ‌های جلو به صورت مجزا تعبیه می‌شوند، اما برای چرخ‌های عقب یک سری کانال و سوپاپ و حسگر در نظر گرفته می‌شود که روی اکسل عقب قرار دارند و روی هر دو چرخ عقب به صورت مشترک فعال هستند. این سیستم که نسبت به سیستم چهارگانه دقت و حساسیت کمتری دارد سرعت چرخ‌های جلو را به صورت مجزا و سرعت چرخ‌های عقب را به همراه هم تنظیم می‌کند. بنابراین امکان قفل شدن یکی از چرخ‌های عقب در هنگام ترمزگیریهای شدید وجود دارد.
-
یک کاناله با یک سنسور (تک کاناله)
این سیستم که بیشتر در خودروهای سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد تنها از یک سنسور، کانال و سوپاپ در اکسل عقب استفاده می‌کند و از طریق آن‌ها به کنترل و تنظیم سرعت چرخ‌های عقب می‌پردازد. این سیستم براین اساس فعالیت می‌کند که هنگام ترمزگیریهای شدید وزن خودرو به سمت جلو بیشتر می‌شود و با برهم خوردن تعادل وزنی در عقب، احتمال قفل شدن چرخ‌های عقب بالاتر می‌رود. البته وجود تنها یک حسگر و سوپاپ امکان قفل شدن یکی از چرخ‌ها عقب را باقی می‌گذارد.
عیب‌یابی از سیستم ABS
اهمیت ترمز ABS، گویای لزوم دقت در تعمیر و سرویس به موقع آن است. از آنجا که این سیستم امکان کنترل خودرو در مواقع خطر را برای راننده فراهم می‌کند باید نسبت به علائمی که نشان دهنده نیاز این سیستم به تعمیر یا سرویس است حساس بود. از آنجا که این سیستم به خود کنترلی مجهز است بنابراین ECU که موظف به این کار است به صورت مداوم سلامت و شرایط بخش‌های مختلفش را بررسی می‌کند.
اما گزارش نقص و خرابی‌های کشف شده توسط این قطعه در چراغی مخصوص به ABS که روی صفحه نمایش پشت فرمان قرار دارد اعلام می‌شود. به این ترتیب که در صورت وجود هر نقصی در سوپاپ‌ها یا پمپ‌های ABS، این چراغ روشن شده و خاموش نخواهد شد. در زمانی که ECU مشغول بررسی وضعیت قطعات و اجزای مختلف سیستم ABS است چراغ به صورت موقت روشن شده و پس از پایان بررسی در صورت سلامت همه قطعات مجدد خاموش می‌شود.
دلایل روشن بودن چراغ ترمز ABS
در صورت مشاهده روشن بودن چراغ هشدار ABS باید سریعا اقدام به تعمیر آن کرد. چراغ هشدار ABS ممکن است به هر یک از دلایل زیر روشن شود:
– خرابی سنسورها: این مورد می‌تواند شامل آلودگی سنسور یا خرابی آن باشد.
– خرابی‌های الکتریکی: ایجاد قطعی در اتصالات الکتریکی سیستم و مدارهای آن، سوختن فیوزها و سوکت‌ها شامل این مورد می‌شوند.
– خرابی پمپ‌ها و سوپاپ‌ها: این مشکل می‌تواند قابل تعمیر باشد اما گاهی منجر به تعویض کامل قطعات می‌شود. وجود آلودگی در هر یک و یا نیم‌سوز شدن پمپ نیز شامل این مورد می‌شود.
– خرابی واحد کنترل: در این مورد معمولا نیاز به تعویض ECU یا HCU است و امکان تعمیر وجود ندارد.
معایب سیستم ABS چیست؟
عملکرد و کارایی سیستم ABS خود گویای مزایای این سیستم پیشرفته است. اما این سیستم نیز مانند بسیاری از تکنولوژی‌های دیگر در خودروسازی، ممکن است معایبی هم به همراه داشته باشد. معایبی که درباره سیستم ABS مطرح می‌شود در همه انواع این سیستم مشاهده نمی‌گردد و بعضا با پیشرفت آن رفع شده است، اما همچنان در برخی انواع ساده‌تر ممکن است گریبان راننده را بگیرد.
برای مثال توقف بی‌دلیل خودرو در سرعت‌های پایین مشکلی است که معمولا راننده‌ها با سیستم‌های ABS ساده و قدیمی‌تر دارند. این مشکل به دلیل بالا بودن ضریب خطا در پردازش‌گر سیستم کنترل است. به این ترتیب که ECU اطلاعات دریافتی از حسگرها را در زمان کاهش سرعت به منزله شرایط خاص تفسیر کرده و منجر به توقف خودرو می‌شود. ABS نیز مانند دیگر تکنولوژی‌ها جدیدتر هزینه نگهداری بالایی دارند. این هزینه در کشور ما ممکن است معضل بزرگتری باشد. تا جایی که برخی رانندگان ترجیح می‌دهند خودرویی فاقد این سیستم داشته باشند. استهلاک بالای ABS به دلیل حساسیت قطعات و اجزای آن نیز از دیگر معایبش محسوب می‌شود. این مورد هم معضل هزینه بالای تعمیر و نگهداری را تشدید می‌کند.
برای خرید لنت ترمز ایرانی و خارجی می توانید به فروشگاه لنت ترمز مراجعه کنید، برای دریافت مشاوره با کارشناسان لنت ترمز در ارتباط باشید.
